Hoe rijk aan leven is jouw tuinbodem? En hoe verschilt dat bodemleven in jouw tuin met dat van anderen in Limburg? Universiteit Hasselt en Het Belang van Limburg starten met de steun van Departement Omgeving het grote burgerwetenschapsonderzoek ‘Bodemleven’. “We zijn op zoek naar 1.000 Limburgers die willen helpen om het bodemleven in hun tuin gedetailleerd in kaart te brengen”, zegt dr. Sofie Thijs van het Centrum voor Milieukunde UHasselt, coördinator van het project.
Met Bodemleven brengen het Onderzoekscentrum Regioanalyse (ORA) van UHasselt en Het Belang van Limburg voor het eerst de staat van de Limburgse tuinbodems in kaart en wordt er onderzocht hoe het bodemleven varieert per regio en per type van grond, gaande van leemgrond tot zandgrond en van moestuin tot grasgazon en siertuin. “Een tuinbodem is een bron van leven, in één lepeltje grond zitten meer levende micro-organismen dan dat er mensen op aarde rondlopen”, zegt dr. Sofie Thijs. “Toch is er nog niet zoveel geweten over de precieze samenstelling van tuinbodems. Met Bodemleven willen we hier verandering in brengen. En daar hebben we de hulp van 1.000 Limburgers voor nodig.”
Theezakjes ingraven
Iedereen die wil helpen om het bodemleven van de Limburgse tuinen in kaart te brengen, kan zich tot en met 10 april registreren op hbvl.be/bodemleven. Wie geselecteerd wordt om deel te nemen, mag een pakket afhalen in een Horta tuincentrum of Bruno Tankstation met hierin theezakjes, een slimme bodemsensor en verschillende materialen om bodemstalen te verzamelen. Midden juni moeten de deelnemers de theezakjes in de volle grond van hun tuin ingraven op een plek naar keuze en plaatsen ze een slimme bodemsensor in de bodem. Midden september sturen ze de ingegraven theezakjes, samen met enkele bodemstalen, terug naar de onderzoekers van het Centrum voor Milieukunde, UHasselt voor de diepgaande analyses.
Rijke bodemleven in kaart
“De ingegraven theezakjes zullen in de drie maanden onder de grond aangetast worden door micro-organismen zoals schimmels en bacteriën die leven in de bodem. Het gewichtsverschil van wat overblijft van de theezakjes wordt na de zomer geanalyseerd en de belangrijkste spelers van het bodemleven worden gekarakteriseerd met de nieuwste technologieën op basis van DNA-karakterisatie”, zegt Sofie Thijs. Die kennis koppelen de onderzoekers dan aan de gegevens die we halen uit de bodemstalen zoals onder andere de hoeveelheid voedingsstoffen, organische koolstof en de PH-waarde in de bodem.
De slimme bodemsensor tenslotte stuurt dagelijks via het Internet of Things netwerk van Orange Belgium informatie naar de onderzoekers en de deelnemers over de bodemvochtigheid, de temperatuur van de bodem en de luchttemperatuur. “Door al deze gegevens samen te brengen krijgen we uiteindelijk een heel mooi beeld over de rijkheid van het bodemleven in de Limburgse tuinen. Op het einde van het project krijgen deelnemers ook een persoonlijk rapport over de staat van het bodemleven in hun tuin en tips om eventuele verbeteringen aan te brengen”, zegt Sofie Thijs.
Grootste Limburgonderzoek Ooit
Bodemleven maakt deel uit van ‘Het Grootste Limburgonderzoek Ooit’ van het Onderzoekscentrum Regioanalyse van Universiteit Hasselt en Het Belang van Limburg. “Natuur en milieu is een thema dat Limburgers na aan het hart ligt, dat blijkt uit de eerste burgerbevraging die we samen met UHasselt organiseerden. Voor meer dan 12.000 Limburgers stond dit in de top drie van dingen waarvan ze wakker liggen”, zegt Indra Dewitte, hoofdredacteur van Het Belang van Limburg. “Zo rijpte het idee om een groot citizen science-project op te zetten waarbij mensen zelf actief kunnen meedoen aan onderzoek naar ons milieu. Met UHasselt en het Departement Omgeving hebben we prima partners gevonden voor dit project dat tuinbodems onder de loep neemt.”
Bodemleven kan rekenen op financiële steun van het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid. “Als Limburgse en absolute natuurliefhebber ben ik heel enthousiast om meer te weten over wat er in onze tuinen leeft. Dit soort projecten brengt ons allemaal in direct contact met de wetenschap. Ik kijk nu al uit naar de resultaten”, zegt Zuhal Demir, Vlaams Minister van Omgeving.
Timing van het onderzoek:
20 maart 2023: lancering oproep deelname Bodemleven – registreren kan tot en met 10 april via www.hbvl.be/bodemleven
19 april 2023: deelnemerselectie bekend
10-18 juni 2023: geselecteerde kandidaten halen hun meetpakket af bij een Horta Tuincentrum of Bruno Tankstation
18 juni 2023: deelnemers graven de theezakjes in en plaatsen de slimme bodemsensor in hun tuin
16 september 2023: de theezakjes worden terug opgegraven en teruggestuurd naar het Centrum voor Milieukunde UHasselt voor analyse
Februari 2024: bekendmaking algemene resultaten. Deelnemers krijgen ook een persoonlijk rapport over de staat van hun tuin.
Bodemleven is een burgerwetenschapsproject van Universiteit Hasselt en Het Belang van Limburg met financiering vanuit het Departement Omgeving. Het project kan bovendien rekenen op de steun van Orange Belgium, Horta, Bruno, DCM en Globachem.